เมื่ออารยธรรมของมนุษย์เริ่มต้นขึ้น เสียงดนตรีก็ถือกำเนิดขึ้นด้วยเช่นกัน และพัฒนาให้ก้าวหน้าขึ้นตามยุคสมัย จากเมื่อก่อนหากอยากฟังเพลงก็ต้องฟังจากการแสดงดนตรีสดผ่านเครื่องดนตรี จนมาถึงยุค Analog ที่ต้องใช้เครื่องเล่นแผ่นเสียง เครื่องเล่นเทป แล้วก็พัฒนามาเป็นการฟังเพลงผ่าน Streaming ออนไลน์เฉกเช่นในปัจจุบัน แต่ในวันที่โลกยิ่งก้าวหน้าไปไกลเท่าไหร่ ผู้คนก็ยิ่งคิดถึงสิ่งที่เคยรุ่งเรืองในอดีตมากขึ้นเท่านั้น การฟังเพลงผ่านแผ่นเสียงกลับมาได้กลับความนิยมอีกครั้ง กลายเป็นไลฟ์สไตล์และทางเลือกหนึ่งในการฟังเพลงของคนยุคใหม่ MenDetails ขอพาทุกคนย้อนกลับไปดูการเดินทางของเครื่องเล่นแผ่นเสียง รวมไปถึงแนะนำเครื่องเล่นแผ่นเสียง MATHIS Turntable จาก Gadhouse แบรนด์ไทยที่เป็นที่รู้จักไปทั่วโลกแล้วในขณะนี้
การเดินทางของเครื่องเล่นแผ่นเสียง
Photo from: Brady-Handy Photograph Collection Library of Congress Washington, DC
กว่าจะกลายเป็นเครื่องเล่นแผ่นเสียง (Turntable) ที่เรารู้จักในทุกวันนี้ก็คงต้องย้อนกลับไปในปี 1877 ที่ Thomas Alva Edison ประดิษฐ์เครื่อง Phonograph ขึ้น เป็นอุปกรณ์ที่เอาไว้ใช้บันทึกเสียงและยังสามารถนำเสียงที่เราบันทึกกลับมาฟังใหม่ได้ โดยอัดเสียงผ่านกระบอกอัดเสียงเคลือบขี้ผึ้ง แต่ว่ามีข้อจำกัดตรงที่เล่นเสียงที่บันทึกไว้ได้ไม่กี่ครั้งก็จะเสื่อมสภาพ ไม่สามารถเล่นใหม่ได้อีก
Phonograph เป็นเครื่องที่พัฒนาต่อยอดมาจากเครื่อง Phonautograph เครื่องบันทึกเสียงทรงกระบอกกรวยที่ Édouard-Léon Scott de Martinville ประดิษฐ์ไว้ในปี 1857 เป็นเครื่องแรกที่สามารถจับคลื่นเสียงต่าง ๆ มาบันทึกได้ แต่ในขณะนั้นยังไม่สามารถจะเล่นเสียงที่บันทึกไว้ได้ซ้ำ
เมื่อเกิดสิ่งประดิษฐ์ใหม่ขึ้นในแต่ละครั้งก็ย่อมมีคนนำไปต่อยอดเพื่อพัฒนาเสมอ อีก 10 ปีให้หลังจากที่มีเครื่องบันทึกเสียงของเอดิสัน นักประดิษฐ์ชาวเยอรมัน Emile Berliner ก็ได้ปรับเจ้าเครื่อง Phonograph ทรงกระบอกแตรให้กลายมาเป็นเครื่องเล่นแผ่นสังกะสีทรงกลมเคลือบขี้ผึ้งแทน จากที่บันทึกเสียงและเล่นซ้ำในเครื่องเดียว เปลี่ยนมาเป็นแยกวัตถุในการบันทึกเสียงกับอุปกรณ์สำหรับเล่นไว้ต่างหาก ซึ่งเครื่องเล่นนี้ คือ Gramophone
ในส่วนของแผ่นสังกะสีทรงกลมนั้น บันทึกแรกเริ่มต้นจากแก้ว แล้วค่อยกลายเป็นสังกะสีเคลือบขี้ผึ้งผสมน้ำมัน พัฒนาต่อเป็นยางย้อมสีดำผสมขี้ครั่งเคลือบน้ำมันแชล็ค จึงมีชื่อเรียกอีกชื่อว่า แผ่นครั่ง แล้วในอีกหลายสิบปีต่อมาก็ได้การใช้ส่วนผสมของพลาสติกเข้าไปทีหลัง จนได้ชื่อเรียกว่า แผ่นไวนิล (Vinyl)
โดยเครื่องเล่นแผ่นเสียงนั้น ทำงานจากการใช้เข็มที่ตัวเครื่องวางจี้ลงบนแผ่นเสียง และสุดท้ายจาก Gramophone ที่ใช้มือหมุนก็พัฒนามาเป็นเครื่อง Turntable ที่ใช้พลังงานไฟฟ้าแทน ซึ่งปัจจุบัน คนที่ชอบฟังเพลงผ่านแผ่นเสียง จะเลือกใช้เครื่องเล่นแผ่นเสียงประเภทใดก็คงแล้วแต่ความชอบเพราะว่าเครื่องเล่นแต่ละแบบทำให้เสียงที่เล่นออกมาแตกต่างกันไป
เสน่ห์ของแผ่นเสียง ความ Nostalgia ที่คนยุคดิจิทัลถวิลหา
หลังจากผ่านยุคที่ฟังเพลงจากเครื่องเล่นแผ่นเสียงก็ไปถึงยุคที่ฟังจากเทปเพลง แผ่นซีดี จนถึงยุคออนไลน์ Streaming ในที่สุด แต่ความน่าสนใจอยู่ตรงที่ เมื่อเทคโนโลยีเอื้อให้เราสามารถกดเลือกเพลงที่อยากฟังได้ง่าย ๆ ผ่านปลายนิ้ว คนเรากลับมองหาตัวเลือกสุดคลาสสิกที่เคยได้รับความนิยมในยุคสมัยก่อนขึ้นมาแทน
‘แผ่นเสียง’ กลับมาเป็นกระแสอีกครั้ง และดูเหมือนจะไม่ใช่เทรนด์สั้น ๆ ที่ผ่านมาแล้วผ่านไป เพราะเมื่อผู้บริโภคเริ่มตามหาแผ่นเสียงในสมัยก่อนกลับมาฟัง ทั้งตลาดในประเทศและต่างประเทศก็ทำให้ศิลปินในยุคปัจจุบันออกอัลบั้มมาในรูปแบบแผ่นเสียงมากขึ้น
ตลาดแผ่นเสียงในไทยเริ่มค่อย ๆ กลับมาช่วงปี 2013-2014 เริ่มจากที่ค่ายเพลงหลายแห่งหยิบอัลบั้มดัง ๆ ในช่วง 90s มา Remaster อีกครั้ง แต่ตอนนั้นก็ยังเป็นความนิยมเฉพาะกลุ่มอยู่ เพราะคนเชื่อว่าถึงอย่างไรโลกพัฒนาไปถึงยุคดิจิทัลแล้วก็คงไม่หมุนย้อนกลับไป ความต้องการของตลาดยังน้อย แต่แผ่นเสียงผลิตออกมาเยอะ จึงทำให้ง่ายต่อการซื้อและสะสม ทว่าเมื่อเวลาผ่านไป เทรนด์การฟังเพลงจากแผ่นเสียงกลับได้รับความนิยมขึ้นเรื่อย ๆ จน 3-4 ปีให้หลังมานี้ ศิลปินไทยเริ่มปล่อยผลงานออกมาเป็นแผ่นเสียงกันมากขึ้น
หรืออย่างประเทศญี่ปุ่นในปี 2016 ก็มียอดผลิตแผ่นเสียงสูงถึงเกือบ 800,000 แผ่น จนทำให้แบรนด์ Sony ถึงกับกลับมาผลิตแผ่นเสียงอีกครั้งเลยทีเดียว จากความนิยมที่กลับมาทั่วโลก คงจะเป็นหนึ่งในข้อพิสูจน์ว่า การฟังเพลงจากแผ่นเสียงกลายเป็นอีกหนึ่งไลฟ์สไตล์และทางเลือกของคนรุ่นใหม่ เนื่องด้วยเสน่ห์ที่สามารถจับต้องได้ของแผ่นเสียง
ไม่ว่าจะเป็นการเลือกซื้อแผ่นเสียง การได้สัมผัสความรู้สึกขณะวางแผ่นเสียงลงบนจานหมุน การวางเข็มลงบนร่องแผ่นเสียง ขั้นตอนต่าง ๆ ระหว่างทางไปจนถึงตอนที่ได้ฟังเพลงบรรเลงออกมา และเสียงที่จะได้ยินจากแผ่นเสียงหรือเครื่องเล่นแต่ละเครื่องที่แตกต่างกันไปนั้นเอง คือ เสน่ห์ที่การฟังเพลงผ่านโลกดิจิทัลไม่อาจแทนที่ได้
พาไปรู้จักกับเครื่องเล่นแผ่นเสียง MATHIS Turntable
แบรนด์เครื่องเล่นแผ่นเสียงที่ MenDetails จะพาไปรู้จักในวันนี้ คือ Gadhouse แบรนด์ Music Lifestyle Product ที่มีดีไซน์หน้าตาแสนอินเตอร์ที่ใครหลายคนอาจเข้าใจว่าเป็นแบรนด์ต่างชาติ แต่แท้จริงแล้วคือแบรนด์คุณภาพจากไทยที่บุกตลาดอเมริกาได้สำเร็จนั่นเอง
สำหรับเครื่องเล่นแผ่นเสียงรุ่นล่าสุดจากบ้าน Gadhouse ‘MATHIS’ เครื่อง Turntable ที่ได้รับแรงบันดาลใจจากเรื่องราวในยุค Space Age 80s ช่วงเวลาแห่งเทคโนโลยีและความหวังของมนุษยชาติที่สามารถขึ้นไปเหยียบบนดวงจันทร์เป็นครั้งแรก มาถอดรหัสจนได้มาเป็นเครื่องเล่นแผ่นเสียงเครื่องนี้
ทุกองค์ประกอบของเครื่องเล่นสะท้อนถึงความพิถีพิถันและใส่ใจในการเลือก ตั้งแต่ดีไซน์ของเครื่องที่มาในโทน Matte Black เรียบเท่ การเลือกใช้วัสดุโลหะบนตัวเครื่อง Tone Arm ที่ช่วยให้การหมุนแผ่นเสียงมีความมั่นคง ระบบ Belt Drive ที่ให้เสียงรบกวนน้อย รวมไปถึงสวิทช์โยกแบบ Toggle Switch ที่มีไว้ปรับ RPM Speed ถอดแบบมาจากเครื่องดนตรีสมัยก่อน และยังเสริมคุณภาพเหนือระดับด้วย Anti-skating ที่ช่วยดึงแรงหมุนให้เป็นไปอย่างสมดุล
ส่วนในเรื่องคุณภาพเสียง MATHIS ใช้หัวเข็ม Audio-Technica VM95E ที่นักฟังแผ่นเสียงทั่วโลกต่างให้การยอมรับ จะมอบคุณภาพเสียงเหนือระดับแบบ Futuristic sound ให้ เสียงออกมาชัดใสและไม่ผิดเพี้ยน นอกจากนั้นยังสามารถอัปเกรด Headshell (หัวเข็ม) ได้อย่างอิสระ ซึ่งก็ถือเป็นอีกหนึ่งองค์ประกอบเล็ก ๆ ที่สามารถส่งผลต่อคุณภาพเสียงที่จะออกมาได้ด้วยเช่นกัน
นอกจากนั้นยังสามารถเชื่อมต่อกับลำโพง Bluebooth ได้อย่างง่ายดาย เพราะภายในเครื่องมี Bluetooth Transmitter ติดตั้งมาให้ ช่วยประหยัดพื้นที่ไม่ต้องห่วงเรื่องมีสายมากวนใจ และยังมี Built-in phono preamp (เครื่องขยายสัญญาณจากหัวเข็ม) เป็นอีกทางเลือกหนึ่งเพื่อให้ได้เชื่อมต่อเครื่องเล่นไปยังลำโพงหรือ เครื่อง Amplifier ได้อีกด้วย สาย Phono out / Line out jacks ก็ได้เช่นกัน
นอกจากนั้นใครที่อยากเก็บเพลงไว้ในรูปแบบไฟล์ดิจิทัล เครื่อง MATHIS นี้ก็มีฟังก์ชันที่สามารถบันทึกเพลงได้ด้วยครับ โดยการใช้โหมด USB Encoding เสียบสายเข้ากับด้านหลังเครื่องและแปลงไฟล์เข้าสู่อุปกรณ์ขของเราได้เลยผ่านโปรแกรมทำเพลง
Gadhouse MATHIS Turntable นี้สามารถเล่นได้ทั้งแผ่นเสียงขนาด 7 นิ้วที่มีเพลงด้านละหนึ่งเพลง และแผ่นเสียงแบบอัลบั้ม 10 และ 12 นิ้ว แต่เวลาที่เล่นแผ่นเสียงขนาดเล็กบางแผ่น หากรูตรงกลางมีขนาดไม่พอดีกับเครื่อง จะต้องใส่ Adapter 45rpm เสริมเพื่อให้สามารถวางแผ่นลงไปพอดีกับจานหมุน และต้องปรับ Speed เป็น 45 เพื่อให้เพลงที่ออกมาอยู่ในจังหวะที่ถูกต้องด้วยครับ Speed ของเครื่องนี้อยู่ที่ 33 และ 45 หากเป็นแผ่นอัลบั้มก็จะเล่นที่ Speed 33
วิธีการใช้งานเครื่องเล่นแผ่นเสียงจาก Gadhouse
การจะดึงคุณภาพเสียงจากแผ่นเสียงให้ออกมายอดเยี่ยมที่สุดได้ ต้องประกอบด้วยการเลือกเครื่องเล่นแผ่นเสียงและตัวแผ่นเสียงที่มีคุณภาพ รวมถึงเก็บรักษาและใช้งานทั้งสองสิ่งอย่างทะนุถนอม โดยทาง Gadhouse แนะนำว่า การเลือกตำแหน่งที่ตั้งของเครื่องเล่นแผ่นเสียงนั้นสำคัญ ควรตั้งให้ห่างเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ปล่อยคลื่นไฟฟ้าแรง ๆ ออกมา เช่น โทรทัศน์ ตู้เย็น ไมโครเวฟ เป็นต้น ควรอยู่ในที่อุณหภูมิของห้องไม่ร้อนจนเกินไป และบริเวณนั้นไม่ควรโดนแดด
ก่อนที่จะเริ่มต้นใช้งานเครื่องเล่นแผ่นเสียง ควรทำความสะอาดตัวเครื่องบริเวณจานหมุนและหัวเข็มเสียก่อน เพื่อที่จะแน่ใจว่าไม่มีฝุ่นหรือสิ่งสกปรกใด ๆ จับอยู่ เพราะหากมีฝุ่นก็จะกระทบกับคุณภาพของแผ่นเสียงได้ อาจทำให้ชำรุด เป็นรอย หรือเสียงออกมาไม่ปกติ สำหรับตัวเครื่อง ให้ทำความสะอาดโดยใช้แปรงผ้าไฟเบอร์เช็ดตามหรือทวนเข็มนาฬิกาก็ได้ แต่ต้องวนไปทางเดียว อย่าเช็ดแบบถูวนไปมา ส่วน Headshell ทำความสะอาดโดยใช้แปรงไฟเบอร์ด้ามเล็ก วิธีการปัดที่ถูกต้อง คือ ปัดเข้าหาตัวเพื่อเคลียร์ฝุ่นออก
สำหรับเครื่องเล่น Gadhouse MATHIS เป็นเครื่องที่มี Auto Start แต่หยุดด้วยระบบ Manual ครับ สาเหตุออกแบบมาแบบนี้ เพื่อให้เราได้ใช้เวลาดื่มด่ำไปกับการเล่นแผ่นเสียงนั่นเอง เมื่อจะเริ่มฟังเพลง เวลาจะหยิบแผ่นเสียงวางลงบนจานหมุน ควรจับบริเวณขอบแผ่นเสียงหรือตรงกลางแผ่นบริเวณที่มี Label ลิสต์เพลงอยู่ ระวังไม่ให้มือเราไปโดนร่องแผ่นเสียง และแนะนำให้ใช้คันโยกดีกว่าวางเองครับ เนื่องจากว่าคันโยกจะช่วยควบคุมน้ำหนัก Tone arm และ Headshell ให้อยู่ในระดับบาลานซ์ได้เป็นอย่างดี หากเรายังวางเองไม่คล่อง ถ้าวางหนักไปอาจทำให้แผ่นเสียงเสียหายได้ครับ
หากไม่ใช้งานก็ควรจะครอบพลาสติกคลุมเครื่องทุกครั้งเพื่อป้องกันฝุ่นจับตัวเครื่อง ส่วน Headshell ก็ควรใส่พลาสติกครอบเอาไว้ด้วยเช่นกัน
ขณะที่เทคโนโลยีพัฒนาไปอย่างไม่หยุดนิ่ง ผู้คนมากมายเริ่มคิดถึงเทรนด์ที่อยู่ในยุค Analog คนที่เคยเป็นวัยรุ่นในยุคก่อนก็จะมี Emotional Bonding กับสิ่งที่ตัวเองเคยสนใจสมัยเด็ก ส่วนคนรุ่นใหม่ที่เพิ่งเคยสัมผัสสิ่งเก่า ๆ ก็จะให้ความสนใจและมองว่าเป็นเสน่ห์ที่โลกดิจิทัลแทนไม่ได้ การฟังเพลงด้วยแผ่นเสียงจึงกลายเป็นไลฟ์สไตล์และทางเลือกหนึ่งของคนในปัจจุบัน สำหรับใครที่ชอบใช้งานเครื่อง Turntable เราอยากให้ไปลองฟังเพลงจากเครื่องเล่นแผ่นเสียง Gadhouse MATHIS ได้ด้วยตนเองที่ ร้าน FORMAT BKK เอกมัย 12 ครับ คุณภาพเสียงเหนือระดับที่ต้องไปลองฟังด้วยตัวเองจึงจะพบคำตอบว่าทำไมผู้คนมากมายจึงดื่มด่ำในท่วงทำนองที่กำเนิดจากแผ่นเสียง
Click เพื่อรับชม MATHIS Tutorial ตั้งแต่ Unbox จนประกอบสำเร็จได้ที่นี่
Click ติดตามเทคนิค และเคล็ดลับการใช้งานเครื่องเล่นแผ่นเสียงได้ในคอลัมน์ Vinyl 101
และ ติดตาม Gadhouse ได้ตามช่องทางต่าง ๆ ดังนี้
