เราทุกคนใช้ “เงิน” ในชีวิตประจำวันกันอย่างเป็นปกติธรรมดา แต่มีน้อยคนนักที่จะนั่งลงทำความเข้าใจว่า “ทำไมมนุษย์ต้องใช้เงิน?” และคุณสมบัติของ เงินที่ดี นั้นมีอะไรบ้าง ซึ่งเมื่อขึ้นชื่อว่าเรื่องเงินทองยังไงก็ถือเป็นเรื่องสำคัญที่ผู้ชายที่ตั้งใจจะเป็นผู้ชายที่ดีขึ้นกว่าเดิมนั้นควรศึกษา วันนี้ MenDetails จะขอนำเสนอเนื้อหาที่จะทำให้ผู้ชายเข้าใจความเป็นมาของสิ่งที่เรียกว่า “เงิน” และเหตุผลที่มนุษย์ คิดค้นเงิน ขึ้นมา
ทำไมมนุษย์ต้องใช้ “เงิน”
ก่อนหน้าที่มนุษย์จะเริ่มใช้เงินมาเป็นสื่อกลางในการซื้อสินค้าและบริการอย่างทุกวันนี้ มนุษย์ในยุคโบราณอาศัยระบบการแลกเปลี่ยนโดยตรง (Barter System) ตัวอย่างเช่น นาย A มีวัว 1 ตัว ตัดสินใจเอาวัวไปแลกเปลี่ยนกับนาย B ที่มีส้ม 500 ลูก เมื่อนาย B ตกลงตามข้อเสนอดังกล่าว การแลกเปลี่ยนโดยตรงก็เกิดขึ้นได้สำเร็จแบบตรง ๆ โต้ง ๆ ไม่ต้องมีอะไรเป็นสื่อกลางทั้งสิ้น
แต่การแลกเปลี่ยนโดยตรงแบบนี้มี “ข้อจำกัด” หลายประการที่ทำให้การติดต่อค้าขายของมนุษย์เกิดปัญหาและล่าช้าไม่ทันการกับความต้องการของมนุษย์ที่เพิ่มขึ้นไม่มีหยุด ซึ่งข้อจำกัดดังกล่าวแบ่งเป็น 3 ข้อใหญ่ ๆ ได้แก่
ของบางอย่างแบ่งหน่วยย่อยได้ยาก
กลับไปที่ตัวอย่างข้างต้น นาย A ตกลงแลกวัว 1 ตัว เป็นส้ม 500 ลูกของนาย B แต่จะเป็นอย่างไรถ้านาย A อยากได้ส้มแค่ 20 ลูก เขาจะต้องหาวิธีแบ่งวัวแบบไหน นาย B จึงจะพอใจ? ปัญหานี้สะท้อนข้อจำกัดในการแบ่งหน่วยย่อยเพื่อทำการแลกเปลี่ยนโดยตรง ทำให้เสียโอกาสในการแลกเปลี่ยน ทั้ง ๆ ที่ต่างฝ่ายต่างมีของที่ตัวเองต้องการอยู่แล้ว เป็น “ข้อจำกัดเชิงปริมาณ” ของ Barter System
ของบางอย่างเก็บไว้นาน ๆ ไม่ได้
จากตัวอย่างเดิม แต่ลองกลับข้างกันสักหน่อย หากเป็นทางนาย B ที่ต้องการจะแลกส้ม 500 ลูก เป็นวัว 1 ตัวกับนาย A แต่ถ้า ณ ขณะนั้น นาย B มีส้มอยู่เพียงแค่ 100 ลูก นาย B ก็จำเป็นต้องรอจนกว่าส้มที่ตัวเองปลูกไว้จะให้ผลเพิ่มขึ้นมาอีก 400 ลูก เพื่อให้ครบ 500 สำหรับแลกวัว 1 ตัวได้ แต่สุดท้ายรอนานเกินไป ส้มที่มีอยู่ 100 ลูกแรกก็เน่าเสียใช้ไม่ได้ จนทำให้นาย B เสียโอกาสในการแลกเปลี่ยนไปอีก เกิดเป็น “ข้อจำกัดเชิงเวลา” ที่ไม่ลงล็อกกันระหว่างสองฝ่ายอยู่ตลอดเวลา
ของบางอย่างเคลื่อนย้ายลำบาก
จากตัวอย่างเดียวกันที่นาย B มีผลส้มเพียง 100 ลูก ซึ่งไม่พอที่จะนำไปแลกวัว 1 ตัว จึงคิดจะนำ “ต้นส้มในไร่ของตัวเอง” บวกเข้าไปเพื่อไปแลกวัวจากนาย A แทน แต่ปัญหา คือ “ต้นไม้” เป็นทรัพย์สินที่ติดอยู่กับที่ เคลื่อนย้ายลำบาก โอกาสที่นาย A จะยอมรับแล้วเอาวัวไปแลกก็น้อยลงไป ถือเป็น “ข้อจำกัดเชิงสถานที่” เมื่อของบางอย่างย้ายที่ไม่ได้ โอกาสที่จะนำไปแลกเปลี่ยนกับสิ่งอื่นก็น้อยลง หรือแทบเป็นไปไม่ได้เลยที่จะมีใครยอมแลกด้วย
ข้อจำกัดทั้ง 3 มิติของการแลกเปลี่ยนโดยตรง หรือ Barter System ทั้งในเชิงปริมาณ, เวลา และสถานที่ ทำให้มนุษย์ผู้ชาญฉลาดได้รู้จักกับการนำวัสดุบางอย่างมาให้ค่าเพื่อแลกเปลี่ยน เกิดเป็นการ คิดค้นเงิน เป็นหน่วยต่าง ๆ เพื่อนำมาใช้เป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยนให้สะดวกขึ้น โดยแทนที่จะนำสิ่งของมาแลกกับสิ่งของกันตรง ๆ ก็เปลี่ยนเป็นการนำสิ่งของไปแลกเป็น “เงิน” ก่อน แล้วเก็บเงินไว้เพื่อนำไปแลกเป็นสิ่งของจากบุคคลอื่นอีกทีนั่นเอง
แต่ “เงิน” ของมนุษย์ในแต่ละยุคสมัยนั้น ใช่ว่าจะมีความแข็งแกร่งและเป็น “เงินที่ดี” เท่าเทียมกันเสมอไป แล้วอะไรบ้างคือคุณสมบัติที่จะบอกเราได้ว่า เงินแต่ละประเภทมีคุณภาพที่ต่างกันอย่างไร แบบไหนคือเงินที่ดีมีคุณภาพ และแบบไหนที่กลายเป็นเงินที่ไม่ดี ซึ่งจะล้มหายตายจากไปตามกาลเวลา ในตอนหน้า MenDetails จะมานำเสนอ 4 คุณสมบัติของ เงินที่ดี ให้ได้ลองศึกษากันต่อนะครับ