photo : reddit.com
เวลาไปเที่ยวต่างประเทศ การได้ปฎิบัติตามวัฒนธรรมของประเทศนั้นๆ เป็นการเรียนรู้อย่างหนึ่งครับ ถ้าได้ไปถึงญี่ปุ่นแล้ว หนึ่งกิจกรรมที่เราขอแนะนำให้ทุกคนไปลอง คือ แช่ออนเซ็น นี่แหละครับ นับว่าเป็นกิจกรรมดีต่อทั้งสุขภาพกายและช่วยคลายเครียดได้ดี แถมยังได้รับความนิยมจากคนญี่ปุ่นมาตั้งแต่สมัยก่อน ยิ่งนักท่องเที่ยวอย่างเราที่เดินเที่ยวกันอย่างเหนื่อยล้ามาทั้งวัน ออนเซ็นจะช่วยผ่อนคลายได้มากเลยครับ ช่วงนี้เข้าหน้าหนาวที่ญี่ปุ่นแล้ว หากได้แช่บ่อน้ำร้อนกลางแจ้งแล้วมีลมเย็นหรือหิมะตกด้านนอกคงจะเป็นอีกหนึ่งโมเมนท์น่าประทับใจไม่รู้ลืม
ทำความรู้จักกับออนเซ็น (Onsen)
photo : kashiwaya.orgkashiwaya.org
ออนเซ็น คือ บ่อน้ำพุร้อนธรรมชาติของญี่ปุ่นครับ เกิดจากการที่ประเทศญี่ปุ่นมีภูเขาไฟที่ยังไม่ดับ สามารถปะทุขึ้นมาอยู่จำนวนมาก เมื่อมีการปะทุหรือผุดขึ้นมาของน้ำร้อนจากใต้ดิน ก็เลยกลายเป็นบ่อน้ำร้อนได้ในที่สุดครับ โดยน้ำร้อนที่ซึมผ่านชั้นหินเหล่านั้น จะมีแร่ธาตุต่างๆ สะสมอยู่ ซึ่งแต่ละบ่อที่ปรากฏขึ้นก็มีแร่ธาตุที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพเราแตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับสถานที่ ภูมิภาค และสภาพภูเขาไฟที่ให้กำเนิด ตัวอย่างเช่น บ่อออนเซ็นกำมะถัน, บ่อออนเซ็นธาตุเหล็ก, บ่อออนเซ็นซัลเฟต, บ่อออนเซ็นคลอไรด์ เป็นต้น
photo : japantravel-centre.com
บอกได้ว่าการ แช่ออนเซ็น เป็นธรรมเนียมและกิจกรรมที่ปฏิบัติกันมานานของคนญี่ปุ่น นอกจากคนญี่ปุ่นที่ชอบแล้ว ยังมีพัฒนาออนเซ็นหลายๆ ที่จนกลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงให้นักท่องเที่ยวหลงใหลไปด้วยอีกต่างหาก บางแห่งเปิดเป็นเรียวกัง (ที่พักสไตล์ญี่ปุ่นสมัยก่อน) ที่มีออนเซ็นกลางแจ้งให้เราไปแวะไปพักผ่อนกัน
photo : kashiwaya.org
photo : gotokyo.org
นอกจากบ่อออนเซ็นกลางแจ้งในป่าในเขาที่เรียกว่า โรเต็นบุระ (Rotenbura) ยังมีออนเซ็นในอาคารให้เราได้แช่เช่นกัน แต่ต่างจากที่เราเห็นในภาพยนตร์อย่างเวลาห้องน้ำที่บ้านเสียมักจะชวนกันออกไปอาบน้ำข้างนอก นั่นเรียกว่า เซนโต (Sento) เป็นโรงอาบน้ำสาธารณะของญี่ปุ่น น้ำที่ใช้อาบจะเป็นน้ำประปาต้ม ต่างกับออนเซ็นที่เป็นน้ำแร่ธรรมชาติ
ข้อดีของออนเซ็น
photo : kashiwaya.org
นอกจากเรื่องของความรู้สึกขณะที่แช่แล้ว ยังช่วยผ่อนคลายความเครียดความเหนื่อยล้าจากการเดินทางหรือทำงานมาทั้งวันได้ดีเลยครับ ส่วนประโยชน์ที่ส่งผลต่อสุขภาพ จะช่วยบรรเทาอาการปวดเมื่อยได้ แขนขาบ่าไหล่จะรู้สึกเบาลง และยังช่วยเรื่องระบบหมุนเวียนโลหิต ช่วยให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น จุดนี้เลยทำให้ผิวดูมีเลือดฝาดหรืออมชมพูขึ้นมาด้วย เป็นผลลัพธ์ที่สาวๆ น่าจะถูกใจ แล้วยังช่วยขับสิ่งอุดตันที่อยู่ภายใต้ผิวของเราด้วยครับ ถ้ามีแผลฟกช้ำก็จะหายไวขึ้น
photo : japantravel-centre.com
จากที่บอกว่า บ่อออนเซ็นแต่ละแห่งก็มีแร่ธาตุเด่นๆ แตกต่างกัน ประโยชน์ที่ได้จากแร่ธาตุก็ต่างกันไป เราจะมาเล่าคุณประโยชน์คร่าวๆ อย่างแร่ธาตุจำพวกแคลเซียมหรือแมกนีเซียม จะช่วยเรื่องอาการปวดตามข้อ ทำให้กระดูกแข็งแรง ธาตุกำมะถันจะช่วยลดอาการผิวหนังที่มีผดผื่น โรคความดันโลหิตสูง หรือการอักเสบในหลอดลม ธาตุเหล็กเหมาะสำหรับคนที่เป็นโรคโลหิตจาง คลอไรด์จะช่วยทำให้ร่างกายอบอุ่น เหมาะสำหรับคนที่มือและเท้าเย็นง่าย และธาตุจำพวกโพแทสเซียม โซเดียม คลอรีน จะช่วยรักษาสมดุลของน้ำภายในและนอกเซลล์ในร่างกายให้สมดุล
แช่ออนเซ็น อย่างไรให้ถูกวิธี
photo : enjoyonsen.city.beppu.oita.jp
การ แช่ออนเซ็น ที่ถูกต้อง ควรทำเพื่อร่างกายของเราเองและความถูกต้องตามธรรมเนียมของญี่ปุ่น โดยเริ่มจากอาบน้ำหรือล้างตัวทำความสะอาดร่างกายก่อนลงไปแช่ครับ เราแนะนำให้ใช้น้ำอุ่นในการราดตัวเพื่อเป็นการให้ร่างกายค่อยๆ ปรับอุณหภูมิก่อนจะลงบ่อ ซึ่งเทคนิคในการราดน้ำ ให้ลากจากปลายทางขึ้นมาหาต้นทาง เช่น จากเท้าขึ้นมาถึงเอว จากมือจนไปถึงหัวไหล่ (คนญี่ปุ่นเรียกว่า Kakeyu)
photo : themanual.com
ต้องค่อยๆ ปรับอุณหภูมิร่างกาย หากก้าวลงไปทั้งตัวเลยอาจทำให้หน้ามืดหรือเป็นลมได้ เพราะร่างกายปรับอุณหภูมิไม่ทัน โดยความร้อนของออนเซ็นจะอยู่ราว 40-44 องศา หากคุณเที่ยวตอนญี่ปุ่นหน้าหนาวแล้วกระโดดลงบ่อออนเซ็น ร่างกายรับไม่ไหวแน่ๆ ครับ ซึ่งวิธีแช่แบบคนญี่ปุ่น ควรเริ่มจากลงแค่ครึ่งตัวก่อน (Hanshin-yoku) น้ำจะสูงถึงระดับเอว สามารถขยับแขนขาเพื่อช่วยให้ร่างกายชิน จากนั้นค่อยลงแช่เต็มตัวจนน้ำสูงถึงระดับไหล่ (Zenshin-yoku)
photo : enjoyonsen.city.beppu.oita.jp
มารยาทที่ควรรักษา คือ การไม่ตะโกน หรือไม่ส่งเสียงดังครับ เพราะเราใช้บ่อร่วมกับผู้อื่นอยู่ ส่วนผ้าขนหนูที่หลายคนเห็น เวลาใครที่แช่น้ำร้อนแล้วเอาวางไว้บนศีรษะ นั่นจะต้องเป็นการวางผ้าขนหนูเย็น (อาจนำผ้าขนหนูผืนเล็กนั้นจุ่มน้ำเย็นก่อนลง) ครับ เพื่อช่วยให้เราไม่เกิดอาการเวียนหัวขณะที่แช่น้ำร้อนอยู่ แต่ต้องระวังไม่ให้ผ้าจุ่มลงไปในบ่อน้ำร้อนด้วยนะครับ
ระยะเวลาที่เหมาะสมในการแช่อยู่ที่เวลาไม่เกิน 20 นาทีครับ หากแช่นานกว่านั้นจะเริ่มรู้สึกเบลอหรือเวียนหัว เมื่อขึ้นจากบ่อแล้ว ที่จริงสามารถออกจากบ่อได้เลยโดยไม่ต้องล้างตัว แต่บางคนอาจจะรู้สึกไม่สบายตัวก็สามารถอาบน้ำล้างตัวให้เรียบร้อยแล้วค่อยแต่งตัวครับ
ข้อควรระวังในการ แช่ออนเซ็น
photo : kashiwaya.org
กฏที่ทราบโดยทั่วกันในทุกบ่อ คือ ห้ามผู้ที่มีรอยสักลงแช่ครับ และหากเป็นครั้งแรกที่ไปออนเซ็นต้องดูแลตัวเองให้ดี เพราะร่างกายยังไม่เคยชินกับความร้อนในระดับสูง ไม่ควรลงแช่น้ำคนเดียว และอย่าลุกออกจากบ่อเร็วเกินไป เนื่องจากการเปลี่ยนอากัปกิริยากระทันหัน อาจทำให้มีโอกาสหน้ามืด และหลังแช่น้ำร้อนเสร็จ ร่างกายจะสูญเสียน้ำเยอะ ต้องดื่มน้ำเข้าไปเพื่อชดเชยครับ
photo : qantas.com
ไม่ควรดื่มแอลกอฮอล์ก่อนลงแช่ เพราะอุณหภูมิของน้ำจะทำให้ความดันโลหิตมีการเปลี่ยนแปลงได้ โดยปกติถ้ามีแอลกอฮอล์อยู่ในร่างกายก็จะรู้สึกวูบวาบได้อยู่แล้ว หากคุณเพิ่งออกกำลังกายเสร็จหรือเพิ่งทานอาหารเสร็จอิ่มๆ ก็อย่าเพิ่งลงแช่ทันที และคนป่วยมีไข้ไม่ควรลงบ่อน้ำร้อนเช่นกัน เนื่องจากอุณหภูมิในร่างกายสูงอยู่แล้ว ร่างกายไม่ควรได้รับอะไรกระตุ้นเพิ่มอีก
จำได้ว่าตอนไปออนเซ็นครั้งแรกมันก็จะรู้สึกแปลกๆ สักหน่อยครับเพราะต้องถอดเสื้อผ้าหมด แต่พอได้ลงไปแช่ในบ่อแล้ว ความสบายในขณะแช่และความเบาสบายตัวหลังจากนั้น ทำให้เรา Add-on การแช่ออนเซ็นเข้าเป็นกิจกรรมที่ต้องทำเป็นประจำทุกครั้งที่ไปเยือนญี่ปุ่นเลยล่ะครับ หากยังไม่เคยลองต้องไปสักครั้งนะครับ ส่วนใครที่แช่ออนเซ็นอยู่บ่อยๆ ลองเช็คดูนะครับว่าคุณปฏิบัติถูกต้องตามวิถีคนญี่ปุ่นไหม